پنجشنبه, ۶ تیر ۱۳۹۲، ۱۲:۲۵ ق.ظ
سفر به گرای 270 درجه
بسم الله الرحمن الرحیم
سفر به گرای 270 درجه
احمد دهقان
انتشارات سوره مهر
احمد دهقان رو اولین بار با مجموعه داستان «من قاتل پسرتان هستم» شناختم. مجموعه داستانی با فضایی فوق العاده واقعی (رئال) و بشدت، بشدت تلخ درباره دفاع مقدس. وی از زاویه ای متفاوت به جنگ نگاه می کند. کسی که در جنگ تحمیلی حضور داشته و تلخی ها و شیرینی های آن را لمس کرده است. به زعم بنده هنر اصلیِ دهقان (در کنار هنرهای دیگر وی در داستان نویسی و توصیف وقایع جنگ) این است که در عین اینکه تلخی های جنگ را روایت می کند بدون اینکه حرفی از زیبایی های دفاع مقدس بزند خواننده را وادار می کند که این زیبایی هایِ فوق العاده خواستنی را ببیند، بدون اینکه گنده گویی کند یا به توضیحات اضافیِ شعارگونه بپردازد.
سفر به گرای 270 درجه خاطرات چند روزه دانشجویی (و یا دانش آموزی) است از یک رفتن به مرخصی برای امتحانات و برگشتن به جبهه. دهقان در عملیات مهم و ظفرمندانه کربلای پنج حضور داشته است و در این کتاب توانسته با مشی و منش داستان نویسی و روایت گریِ خود فضای حاکم بر روابط بین رزمندگان یک دسته ای از یک گروهان را به خوبی روایت کند. دسته ای که رسولِ 16 ساله یکی از اعضای آن هست و همین رسول، کمکِ تیربارچی آقا عبداللهِ 30 ساله هست که شخصیت اول داستان دوست دارد وضعیت دخترِ کوچولوی وی را جویا شود. توصیفات فوق العاده واقعی و خوب دهقان از حجمِ آتشِ دشمن، انفجار گلولۀ توپ و خمپاره و تجهیز فوق العاده قوی دشمن و کمبودهای نیرو و تجهیزات نیروهای خودی بدون هیچ گونه شعارزدگی و توضیحاتِ اضافی ذهن خواننده را واقعاً درگیر واقعیتِ جنگ 8 ساله ما می کند. هرچند در بعضی مواقع فضاسازی ها و نحوه توضیحِ محل استقرارِ خاکریزها و امثالهم طوری نیست که بتوان یک تصویرِ ذهنیِ دقیق از فضا داشت ولی این ضعف درکنار توصیفات فوق العاده زیبا و واقعیِ دهقان براحتی قابل چشم پوشی است. خیلی درباره کتاب توضیح دادم و این یادداشت رو با این مقایسه تموم می کنم، که مقایسه کنید توضیحات دهقان دربارۀ مسؤول کارگزینی (که گویا برا گذراندن یک طرح اجباریِ شش ماهه به جبهه آمده) با بعضی از شخصیت های فیلم اخراجی ها که در فیلم چه زننده و مبتذل شخصیت این گونه افراد توصیف می شود و دهقان چه هنرمندانه و با نهایت ایجاز این ها رو توصیف می کند. به زعم من دهقان با این ایجاز می خواهد بگوید که این ها ارزش پرداختنِ بیش از این را هم ندارند.
